Praktijkgericht programma

Scholen worden verplicht in het kader van de nieuwe leerweg ten minste één praktijkgericht programma aan te bieden. Om leerlingen meer keuzemogelijkheden te geven wordt aangeraden meer praktijkgerichte programma’s per school aan te bieden. Of samen te werken met andere scholen die andere praktijkgerichte programma’s aanbieden.

Een school mag verschillende praktijkgerichte programma’s aanbieden, maar kan niet zomaar twee of drie examenprogramma’s combineren tot één schoolspecifiek programma waardoor leerlingen niet alle eindtermen van één examenprogramma aangeboden krijgen. Hoe de examenprogramma's uiteindelijk worden vertaald naar een onderwijs- en toetsprogramma is aan de school zelf.

Het praktijkgericht programma gaat onderdeel uitmaken van het profieldeel van het onderwijsprogramma van de leerling. Het praktijkgericht programma is daarmee een vast onderdeel van het curriculum van alle leerlingen in de nieuwe leerweg.

De bevoegdheid volgt op het examenprogramma. Deze zijn nog niet gereed. Het bevoegdhedenvraagstuk is onderwerp van gesprek tussen OCW en de lerarenopleidingen. In de pilot wordt onderzocht welke bevoegdheden nodig zijn. Als er een aanvullende bevoegdheid behaald moet worden, krijgen docenten voldoende tijd om die ook te behalen.

Op bijscholingvmbo.nl staat het scholingsaanbod rond de rol van de docent in een praktijkgericht programma. Lesgeven in het praktijkgericht programma vraagt van docenten dat ze leerlingen op een andere manier begeleiden in steeds een andere rol. Niet alleen tijdens de les, maar ook daarbuiten. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het vertalen van de vraag van een opdrachtgever naar onderwijsopdrachten, het plaatsen van LOB in de lessen en kennis hebben van vakspecifieke kennis en vaardigheden.

SLO werkt aan de concept examenprogramma’s binnen de pilot. In mei 2021 zijn de eerste versies van de concept examenprogramma’s van de licentievrije programma’s gepubliceerd. Deze concept examenprogramma’s zijn op 17 juni 2021 toegelicht door SLO in een webinar. De andere praktijkgerichte programma’s worden gedurende schooljaar 2021-2022 opgeleverd door SLO.

Het gaat tijdens de pilot om concept examenprogramma’s die op basis van ervaringen opgedaan in de pilot worden bijgesteld. Ook kan tijdens de pilot besloten worden programma’s samen te voegen. Informatie over versies van de examenprogramma’s worden gedurende de gehele pilot op deze website geplaatst.

Leerlingen in de nieuwe leerweg kiezen aan het eind van leerjaar 2 welk profiel en bijbehorend vakkenpakket (incl. praktijkgericht programma) ze in de bovenbouw gaan volgen. Dit praktijkgerichte programma is breed van opzet, waardoor uitstroom naar diverse richtingen binnen zowel het havo als het mbo mogelijk blijft. Het is de intentie om meerdere praktijkgerichte programma’s te ontwikkelen die in alle profielen aangeboden mogen worden (profieloverstijgend).

Nee, voor leerlingen in de onderbouw verandert er niets. Al hebben scholen uiteraard wel de mogelijkheid om al in de onderbouw te starten met een praktijkgericht programma. Of om leerlingen kennis te laten maken met meerdere praktijkgerichte programma’s, voordat ze een keus moeten maken.

Een examenprogramma bestaat uit een combinatie van kennis en vaardigheden, waaronder verbindende vaardigheden, systematisch werken, LOB, werkvelden, programma-specifieke kennis en vaardigheden en vraagstukken. Binnen het programma kun je contexten en opdrachten zelf bepalen. Je hebt dus veel ruimte om het examenprogramma te vertalen naar een onderwijsprogramma.

Praktijkgerichte programma’s kennen een eigen format waarin werkvelden, systematisch werken en vaardigheden centraal staan. In het praktijkgericht programma gaan leerlingen aan de slag met levensechte opdrachten binnen en buiten de school. Hierin proeven leerlingen aan de praktijk en ontwikkelen ze talent én vaardigheden die ze nodig hebben in het vervolgonderwijs en hun loopbaan. De school werkt structureel samen met het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties en het mbo. Daarnaast sluit het aan op mbo4 en het havo.

Nee, een praktijkgericht programma bevat geen profielmodulen en keuzevakken zoals deze voor de beroepsgerichte programma’s bestaan. Het praktijkgerichte programma bevat werkvelden die regionaal ingevuld kunnen worden. Daarnaast bieden de opdrachten en de wijze van afsluiting (schoolexaminering) veel ruimte om het in de regio- en schoolcontext in te richten. De keuzeruimte binnen een praktijkgericht programma zit op een andere manier geborgd in het examenprogramma.

Het praktijkgericht programma wordt ontwikkeld op 320 klokuren. Dat wil zeggen dat de ontwikkelaars van de examenprogramma’s deze richtlijn meekrijgen. Hoeveel uur scholen besteden aan het praktijkgericht programma is aan hen. Geadviseerd wordt om in leerjaar 3 en leerjaar 4 in totaal vier uur in te roosteren, maar scholen mogen hiervan afwijken.

De 320 uur zit tussen een vak (240 uur) en een beroepsgericht programma in de GL (400 uur) in. De VO-raad, SPV en Platform-TL hebben dit geadviseerd en OCW heeft dit advies overgenomen (zie kader (pdf, 134 kB)).